Vefa Kilise Camii

Molla Gürânî Câmii
(Vefa Kilise Camii)

Molla Gürânî Câmii, güneyden görünüm
Temel bilgiler
Konum	Vefa, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar	41°00′59″K 28°57′37″D
İnanç	İslam
Mimari
Mimari biçim	Orta ve Geç Bizans mimarisi
Tamamlanma	10-11. yüzyıl
Özellikler
Minare sayısı	1
Malzemeler	Tuğla, taş

Camiinin tavanı

Molla Gürânî Câmii, Vefa Kilise Camii İstanbul'un Vefa semtinde, kiliseden camiye çevrilmiş bir dinî yapıdır. Kilise iken adı, Aziz Teodoros Kilisesi'dir. (Yunanca: Ἄγιος Θεοδόρος ἑν τὰ Καρβουνάρια Ayos theodoros en ta Karvunaria). Muhtemelen Aziz Theodoros'a adanmıştı. Kompleks, Bizans mimarisinin Komnenos ve Paleologos dönemlerine ait bir örneğidir. Vefa Kilise Camii Doğu Ortodoks kilisesi formunda olup Yunan haçı planına göre yapılmıştır. İstanbul'un fethi'nden sonra cami olarak kullanılmıştır.

Konum

Yapı İstanbul'un Fatih ilçesinde Vefa semtindedir. Diğer büyük Bizans yapısı olan Vefa'daki Kalenderhane Camii'ne bir kilometreden daha az uzaklıktadır. Süleymaniye Camii'nin ise birkaç yüz metre güneyindedir.

Tarih

Caminin güneydoğu cephesinden çizimi, 1877, A.G. Paspates'in Bizans topografik çalışmaları

İstanbul'un üçüncü tepesi sırtlarında yer alan binanın ilk hali hakkında kesin bir bilgi yoktur. Kilisenin, duvarcılık işine göre 11. yüzyıl sonu, 12. yüzyıl başlarında I. Aleksios döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Aziz Theodoros'a adanmış olup olmadığı da kesin değildir. Yapı Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra Konstantinopolis'in Latin kontrolünde olduğu dönemde Roma Katolik kilisesi olarak kullanıldı.

Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fethinden kısa bir süre sonra kilise, Fatih Sultan Mehmed'in hocası alim Molla Gürani tarafından cami haline getirildi. Molla Gürani kısa süre sonra İstanbul'un ilk müftüsü olacaktı. Cami daha sonra onun adıyla isimlendirildi. 1883 yılındaki bir yangında ağaç kısımları yandı ve cami tahrip oldu. Binanın kuzey ve güney cephelerindeki yan dehlizler 1833 yangınında yok olmuştur. Yapı 1937 yılında kısmi bir restorasyon gördü. Mozaikleri yeniden keşfedildi ve temizlendi.

Ayrıca bakınız

• Camiye çevrilen kiliseler listesi

Kaynakça

• Van Millingen, Alexander (1912). Byzantine Churches of Constantinople. London:MacMillan &Co.
• Mathews, Thomas F. (1976). The Byzantine Churches of Istanbul: A Photographic Survey. University Park: Pennsylvania State University Press. ISBN 0-271-01210-2
• Gülersoy, Çelik (1976). A guide to Istanbul. Istanbul:Kitaplığı. OCLC 384970612 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Krautheimer, Richard (1986). Architettura paleocristiana e bizantina. Turin: Einaudi. ISBN 88-06-59261-0